Want als je het zelf ontdekt, blijft het beter hangen. Lees de volgende alinea uit een schoolboek maar eens.
Joden kregen vaak de schuld van de Zwarte Dood. Zij werden minder vaak ziek. Het jodendom had strenge hygiënevoorschriften. Huizen van joodse mensen waren schoner. Ze wasten zich vaker. De vlooien en ratten die de pest overbrachten bleven op een afstand.
🧩 Niet slecht geschreven. Lekker korte zinnen. Toch merk je waarschijnlijk dat het lezen moeite kost. Je zoekt de verbinding tussen losse zinnen. Hieronder dezelfde tekst – mét kleine aanpassingen.
Joden kregen vaak de schuld van de Zwarte Dood, omdat zij minder vaak ziek werden. Het Jodendom had namelijk sterke hygiënevoorschriften. Dat is waarom de huizen van joodse mensen schoner waren en ze zich vaker wasten. Zo bleven de vlooien en ratten die de pest overbrachten op een afstand.*
💎De parels in de zinnen?
👉Signaalwoorden!
In deze alinea over de Zwarte Dood: omdat, namelijk, en, zo.
En in de eerste alinea van deze mail: terwijl, want.
Ze zijn krachtiger dan punten, inleidingen en B1-woorden. Uit onderzoek blijkt namelijk dat signaalwoorden een groter effect hebben: teksten worden beter begrepen én onthouden. Daarnaast laat oogbewegingsonderzoek zien dat leerlingen vloeiender lezen 👀.
Signaalwoorden zijn er in tal van vormen: opsomming, vergelijking, tijd en argumentatie (website Onze Taal). Je hoeft er echter geen studie van te maken. Bedenk gewoon hoe de ene zin samenhangt met de andere. Plaats signaalwoorden als verkeersborden in je alinea. Uiteraard – zoals alles in het leven – met mate. Anders raak je alsnog de weg kwijt.
*Deze alinea komt uit het hoofdstuk ‘Onderwijs in tekststructuur’. Dat verscheen in het boek ‘De zeven pijlers van onderwijs in begrijpend lezen’. Redactie: T. Houtveen, R. van Steensel (2022).