Begrijpelijke taal staat bij steeds meer organisaties hoog op de agenda. Binnen de overheid helpt het programma ‘Gebruiker Centraal’ mensen om helder te communiceren. Via voorbeelden, artikelen, podcasts en bijeenkomsten krijgen ze een duwtje in de rug. Werkgevers kunnen daarnaast subsidie aanvragen om hun medewerkers taalvaardiger te maken, bijvoorbeeld via het programma ‘Tel mee met Taal’. De noodzaak is duidelijk: 2,5 miljoen laaggeletterden hebben moeite om bijvoorbeeld brieven en websites te begrijpen. Jargon is vaak een boosdoener: woorden die alleen ingewijden begrijpen. Iedere branche heeft zijn eigen jargon. In dit artikel een luchtige en leuke oplossing om jargon aan te pakken binnen de overheid. En een kijkje in een andere keuken: het jargon van architecten.
In coronatijd ontstonden de beste ideeën. Ook het spel ‘Zeg dat dan!’ vond een oorsprong in die periode. Op het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid kwam iemand op het idee om het klassieke spel 30 seconds te gebruiken voor een quiz over onduidelijke termen. Hoe omschrijf je woorden als ‘handelingsverlegenheid’ en ‘beleidsvacuüm’? Onder tijdsdruk uiteraard. Margreet van Druten (projectleider Gebruiker Centraal) hoorde van dit initiatief. Samen met haar collega’s brachten ze het spel een stap verder. Daarbij gingen ze niet over één nacht ijs.
“We hebben een conceptversie van het spel allereerst getest bij onze doelgroep,” vertelt Margreet. “Dat was maar goed ook. Want we hadden eerlijk gezegd best wat gefrustreerde spelers na afloop. De termen die we verzameld hadden, waren gewoon té moeilijk om te omschrijven. Neem woorden als ‘subsidieretentie’ of ‘transitielandschap’: dat is bijna niet te doen. En al helemaal niet in zestig seconden (de dertigsecondenregel werd al eerder losgelaten).”
Deze leerzame blik in de spiegel hielp om het spel te verbeteren. ‘Onmogelijke’ termen verdwenen uit het spel, andere woorden bleven. Daarnaast kwam een nieuw dilemma aan het licht. “We leggen de nadruk op woorden die je liever wilt vermijden,” legt Margreet uit. “Daarom hebben we uiteindelijk op de achterkanten van de kaartjes een duidelijke uitleg of alternatief toegevoegd. Zoals bij mandaat: officiële toestemming om voor iemand anders te handelen.” Na nóg eens verschillende testrondes is het spel nu beproefd en klaar voor gebruik. “Het testen was cruciaal, ik denk dat we veel verbeteringen hebben aangebracht,” lacht Margreet.
Je kunt het artikel hier downloaden . Ton schreef eerder onder andere ook een artikel over communicatieplannen (en waarom je ze beter níet kunt schrijven).