Ken je het programma Mindf*ck? Illusionist Victor Mids doet schijnbaar onmogelijke trucs. ‘Hoe dan?’ denk ik iedere keer. Bij veel van die trucs houdt hij ons voorgeprogrammeerde brein voor de gek. We zijn soms lui in ons denken en kijken: veel werkt volgens automatismen en verwachtingen.
Pak dan de laatste tekst die je geschreven hebt. Maakt niet uit of het een e-mail, rapport of blog is. Ik heb die tekst uiteraard niet gelezen. Toch kan ik je een tip geven om de tekst aan te scherpen. Dit experiment doe ik soms ook aan het begin van een schrijftraining. Cursisten zijn verbaasd over de uitkomst. Ben je er klaar voor?
Heb je een rapport geschreven? Schrap het eerste hoofdstuk.
Gaat het over een blog? Schrap de eerste alinea.
Schreef je een e-mail? Schrap de eerste zin.
Verandert je tekst niet, ondanks het schrappen? Of is je tekst zelfs verbeterd?
De verklaring voor deze truc heeft ook te maken met ons voorgeprogrammeerde brein. We denken te veel vanuit onszelf, vanuit de schrijver. We willen te veel vertellen en onderschatten de lezer. Dat eerste hoofdstuk, die eerste alinea of zin is het aanloopje dat we vooral zélf nodig hebben. De lezer wil alleen weten: wat is je punt?
Hij zette de laatste punt van het manuscript van mijn roman. Niets meer aan doen, dacht hij. Tot zijn redacteur zei: ‘Alleen nog even je eerste hoofdstuk verwijderen, Ton’. Hij keek haar glazig aan, dacht dat ze een grap maakte.
Tot hij het manuscript met die nieuwe blik ging lezen.
F*ck, ze heeft gelijk. Ton werd meteen het verhaal ingesleurd. Toch was dat eerste hoofdstuk niet zinloos. Hij had het nodig om ‘in het verhaal’ te komen.
Kill your darlings. Het blijft pijnlijk.
Natuurlijk kun je je teksten op tal van andere manieren verbeteren. Helder schrijven vraagt om keuzes maken, een goede structuur, passende woorden en de juiste toon. Dat leer je bijvoorbeeld in cursussen over:
Of lees deze artikelen:
- Twee supersimpele, maar slimme tips voor je e-mail
- Zo schrijf je heldere teksten (met download)